Jak powstaje kawa? Produkcja kawy krok po kroku

Kawa to jeden z najczęściej spożywanych napojów na świecie. Na wybór atrakcyjności kawy wpływa zawartość kofeiny, gdyż jest jej więcej niż w innych naturalnie wytwarzanych napojach: herbacie oraz kakao. A czy wiesz, jak powstaje kawa, zanim trafi do Twojej filiżanki? Poznaj cały proces krok po kroku.

Zanim kawa trafi do filiżanki, musi przejść wiele etapów. Przede wszystkim musi najpierw wyrosnąć, potem musi być zebrana w odpowiednim czasie, poddana określonej obróbce, po której może trafić do ciebie. Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z procesów.

Sadzenie kawy

Kawę sadzi się z nieprzetworzonych ziaren kawy. Nasiona kawy są sadzone na plantacjach, gdzie wyrastają z nich piękne drzewa kawowe. Początkowo sadzonki rosną w zacienionym miejscu i są często podlewane. Gdy są już dość duże, przesadza się je w docelowe miejsce na plantacji. Sadzenie przeprowadza się zazwyczaj w porze deszczowej, gdy ziemia jest dość wilgotna.

Owoce kawowca

Drzewo kawowe w zależności od gatunku zaczyna owocować po 3-4 latach od zasadzenia. Owoce, zwane wiśniami kawowymi, nabierają czerwonej barwy i wówczas są gotowe do zbioru. Z reguły owoce zbiera się raz w roku, choć istnieją wyjątki. W Kolumbii najczęściej są to 2 zbiory w roku — główny i wtórny.

Zbieranie owoców kawy

W wielu krajach zbieranie kawy odbywa się ciężką pracą ludzkich rąk, choć, np. w Brazylii, gdzie teren mnie jest górzysty, a plantacje zajmują bardzo duży obszar, proces zbierania owoców zmechanizowano. Niezależnie w jaki sposób się to robi, kawę zbiera się dwoma sposobami.

• Wszystkie owoce zbiera się na raz (tu jest możliwość zbioru maszynowego);
• zrywa się owoce tylko w pełni dojrzałe, beż żadnych wad (metoda bardzo pracochłonna, wykonana wyłącznie ręcznie).

Zebrane owoce przewozi się do magazynów przetwórczych, gdzie podlegają dalszym procesom.

Produkcja kawy — przetwarzanie

Niezwłocznie po zbiorze owoców, zakład przetwórczy wykonuje dalsze procesy związane z przygotowaniem kawy do ostatecznego produktu. Przetwarzanie odbywa się na kilka sposobów. Najpopularniejsze sposoby to obróbka na sucho i na mokro.

Na sucho (natural)— świeżo zebrane owoce rozkłada się w miejscu nasłonecznionym, gdzie schną. Aby owoce nie zgniły, przewraca się je kilkakrotnie w ciągu dnia, najczęściej grabiąc je. Na noc, a także gdy pada deszcz, owoce się przykrywa, aby nie zawilgły i nie pleśniały. Proces ten może trwać kilka tygodni i zależy od pogody. Owoce suszy się aż do uzyskania pożądanego wskaźnika procentowego wilgotności.

Na mokro (washed)— miąższ z owocu jest usuwany, dzięki czemu ziarno kawowca jest suszone, a na nim pozostaje tylko delikatna skórka. Ziarna przechodzą przez maszynę, gdzie rozdziela się miąższ od skórki. Następnie ziarna są segregowane wagowo. Jest to możliwe dzięki kanałom wodnym. Lżejsze ziarna unoszą się u góry, a cięższe opadają na dół. Te lżejsze nie przechodzą selekcji.

Posegregowane ziarna są następnie umieszczane w zbiornikach z wodą. Tam zachodzi szereg reakcji fermentacyjnych i enzymatycznych. W zbiornikach tych ziarna pozostają około 48 godzin, gdzie usuwany jest miąższ. Po zakończeniu wszystkich procesów ziarna są płukane i gotowe do suszenia.

Suszenie ziaren

Ziarna suszy się na słońcu lub maszynowo w dużych bębnach. Suszone ziarna są trzymane w jutowych lub sizalowych workach, gdzie czekają na eksport.

Segregacja ziaren

Ziarna kawy przed mieleniem przechodzą także kilka procesów — usuwanie warstwy skórki, łuskanie kawy na sucho, polerowanie ziarna. Następnie ziarna przepuszcza się przez sito w celu rozdzielenie ich według wielkości. Na koniec ziarna z defektem są usuwane ręcznie, maszynowo lub za pomocą dwóch metod. Pod uwagę brana jest m.in. wielkość kawy, kolor, nieodpowiednie łuskanie. Ma to na celu wybranie jak najlepszych ziaren, które są następnie pakowane i eksportowane do producentów kawy na całym świecie.

Cupping — degustacja kawy

Kawa na początku jest degustowana wielokrotnie, podczas procesu zwanym cuppingiem. Podczas niego określa się jakość kawy. Określa się ziarna kawy pod względem wizualnym. Następnie ziarna są palone różnymi metodami. Wówczas degustatorzy określają jej profil sensoryczny. Wszystko jest doskonale opisane, aby konsument dostał idealną kawę.

Palenie kawy

Istnieją 3 główne rodzaje palenia kawy — jasne, średnie i ciemne. W wyniku różnych sposobów palenia kawy dostajemy różny smak ziaren. Kawa palona jasno jest bardziej delikatna, a czym kolor ciemniejszy, tym kawa jest mocniejsza, intensywniejsza i ma mniej wyczuwalne słodko-czekoladowe aromaty.

Mielenie kawy

Najważniejszym celem mielenia kawy jest uzyskanie najlepszego aromatu w naszej filiżance. Rodzaj kawy, jaką chcemy przygotować, określa grubość zmielenia ziaren. Sposób mielenia wpływa na szybkość uwalniania aromatu i smak kawy, dlatego np. kawa espresso jest bardzo drobno zmielona, a kawa przygotowywana w ekspresach przelewowych jest gruboziarnista.

Produkcja kawy na świecie

Największym producentem kawy jest Brazylia. Odpowiada ona za ⅓ ogólnej produkcji. Są tu uprawiane różne odmiany kaw, m.in. Bourbon, Catuai, Mundo Novo oraz Typica. 2 miejsce zajmuje Wietnam, a trzecie Kolumbia.

W naszym kraju nie mamy klimatu, który sprzyja uprawie kawy, dlatego jest importowana. Polska znajduje się w pierwszej 20 krajów importujących kawę na świecie. Rynek kawowy w Polsce wyceniany jest na ponad 6 mld złotych.